24-03-2010

Túnkjen en striken





Hjoed mar ris de tún yn west. Dat liet ik oars graach oan Romke oer, mar dy hat it op it stuit drok mei jiersfergaderingen fan doarpsbelangen en oranjeferienings ensa. Dat dan is de tún noch langent oan de beurt.

Eartiids die ik hielendal neat oan de tún. Dat wie ik ek net wend; by ús yn de Wâlden lieten we alles gewoan waakse. By myn âlden is dat noch hieltyd sa. Us heit hat in bosk om hûs hinne oanlein. Dat wie net sa dreech, want de beammen skeaten as poddestuollen op. Hy hoegde se allinne mar út te dollen en op it plak te setten dêr’t er se ha woe. No hat er oeral om hûs hinne pytfersideplakjes foar himsels. Ast der bist kinst wol in oere sykje foardatst him fynst. De measte kâns hast ast nei de plakjes sikest mei it útsicht op syn Normandiërs.

By heit-en-dy moasten eartiids de hagen en beammen wolris snoeid en it gers meand, mar dêr wienen de jonges foar. Wy dienen frouljuswurk. Mar no, no’t ik al in jier of wat de keunst fan Romke ôfsjoen haw, fyn ik it wol aardich om my der ek mei te bemuoien. It begûn mei it útkiezen fan de kleur fan de blommen op Pinkstermoandei. Omdat ik krekt dy kleuren byinoar hawwe woe, bleau ik der by stean at Romke de saak te plak wrotte. Want at ik dat net die, dat wie nuver, dan die er it altiten krekt ferkeard. Nuver ja, want soest sizze, fan al dy kearen koe er it per ûngelok ek wolris goed dwaan, mar dat barde nea. Dus at hy dan dochs oan it heisterjen wie mei de modder en skepkes en potten, dan koe ik likegoed efkes meihelpe. Dan wienen wy in oere as wat moai bezich en wie it hielendal nei it sin. Romke is sa goed as koeke, dy folge de oanwizings trou op.

Mar no gean ik der sels oer gear. In dei moai waar set de masine oan ‘e gong. Hjoed ha’k Jan ynskeakele foar it oanfeien fan it hiem. Dat lei fol túch. De jonge moat it ek wat meikrije, no? Dat besykje ik mei mear dingen, want ik wol skielk net hawwe dat myn skoandochter my ferwyt dat ik in prins ôflevere haw. Juster ha’k him foardien hoe’t er syn boesgroen strike moast.
Doe’t ik sei: ‘en no do!’ sei er dat dat net hoegde, omt er de blaudruk fan de hanneling yn de holle opslein hie.
No ja, dat kin. Sa haw ik ek jierren de keunst fan it túnkjen opslein.


19-03-2010

Thio thredde ned - in skôging




Thio thredde ned is: sa thet kind is stocnakend jefta huslas and thenna ti thiuster niwel and nedcalda winter and thio longe thiustre nacht on tha tunan hliet, sa faret allera monna hwelic on sin hof a non sin hus a non sine warme winclen and thet wilde diar secht Thera birga hli and then hola bam, alther hit sin lif one bihalde. Sa waynat an skriet thet vnierich kind and wepet thenne sine nakene lithe and sin huslase an sinne feder, ther him reda scholde with then hunger and then niwelkalda winter, thet hi sa diape alsa dimme mith fior neilum is vnder eke and vnder ther molda bisleten and bithacht. Sa mot thio moder hire kindis erue setta and sella, thervmbe thet hiu ach ple and plicht, alsa longe sa hit vngerich is, thet hit noder frost ne hunger ne in fangenschip vrfare.





De tredde need



Jonge, haw mar gjin noed oer mem.
De oare heiten hawwe besletten en betocht
dat sy dy hoedzje sille. Sy doele op ús:
mem en do binne ien.
Der sil gjin tsjustere nacht of nevelkâlde winter
wêze of úze libbens binne feilich yn harren hannen.
Froast, hûnger en finzenis sille ús net bedriigje,
hús en hiem kin mem ferpânje of ferkeapje.
Wy hoege net te skûljen yn de hoede fan in hichte of
yn in holle beam lykas de wylde bisten. Gjin skriemen
of skreauwen sil heard wurde fan in neaken en húsleas bern,
de oare heiten stean net ta datst omkomme kinst,
sy sille ús stypje en staavje omdatst no
ûnmûnich bist mar net bliuwe silst.
Djip en dimmen ûnder de dritsige grûn leit dyn heit
te rêsten ûnder fjouwer neilen yn ikenhout.
Ta eare fan ús folk is dit betocht en besletten.






De derde noodzaak



Jongen, zit maar niet over je moeder in.
De andere vaders hebben besloten en bedacht
dat ze je zullen behoeden. Ze bedoelen jullie:
moeder en jij zijn één.
Er zal geen duistere nacht of nevelkoude winter
zijn of ons leven is veilig in hun handen.
Vorst, honger en gevangenschap zal ons niet bedreigen,
huis en heem kan ik verpanden of verkopen.
We hoeven niet te schuilen in de luwte van een heuvel of
in een holle boom als wilde dieren. Er zal geen
weeklacht of geween klinken van een onbedekt
en thuisloos kind, de andere vaders staan niet toe
dat je om zult komen, ze zullen je steunen en sterken
omdat je onmondig bent maar niet zult blijven.
Nederig en diep onder de modder ligt
je vader begraven onder vier nagels in eikenhout.
Tot eer van ons volk is dit bedacht en besloten.


04-03-2010

akkefytsje




tiisdei nei de rjochtbank foar in akkefytsje...